Koolhydraten - de snelste maar niet de beste brandstofbron

Koolhydraten, vetten en eiwitten. Drie verschillende brandstofbronnen die wij ter beschikking hebben. Het is logisch om die bron te nemen die de meeste energie oplevert. Maar is dat wel zo?

Koolhydraten als brandstofbron

Koolhydraten leveren het snelste energie op. Maar er zit hier ook een keerzijde aan. Als je meer koolhydraten eet dan je verbruikt worden ze opgeslagen als vet. Je vergoot hiermee de kans op insulineresistentie, ziekte en dik worden. Als je wilt afvallen blokkeer je hiermee de overstap naar vetverbranding (het lichaam gaat vet als energiebron gebruiken) en afvallen lukt dan niet.

Dan eet je toch minder koolhydraten dan je verbruikt! Was het maar zo simpel. De meeste mensen halen hun koolhydraten uit brood, pasta, sultana’s, ontbijtdrankjes, eierkoeken, zuivelproducten etc. In deze producten zitten geen natuurlijke koolhydraten maar geraffineerde koolhydraten. Om deze te kunnen verteren heeft het lichaam hulpstoffen nodig, vitamines en mineralen. Het vervelende is dat deze niet of nauwelijks in bovengenoemde producten zitten. Dus het kost het lichaam ook nog eens extra energie om deze zaken te verteren.

Bij veel mensen in Nederland maken koolhydraten al voor meer dan 60% uit van wat men dagelijks eet. Dit is heel. Als we kijken naar onze voorouders en wat zij aten wat dat ongeveer een derde.

Maar zij leveren toch snel energie op dat is toch handig? Ja zeker als je snel energie nodig hebt. En dat is het geval als we te maken hebben met stress. Maar dan wel met acute stress. Een situatie waarin we direct in actie moeten komen. Je huis staat in brand, je moet opzij springen om een botsing met een aankomende fietser te ontwijken. Koolhydraten als energiebron is handig maar niet de hele dag door. Niet als je een zittend beroep hebt of weinig lichaamsbeweging hebt.

Eiwitten en vetten als brandstof

Hoe zit het dan met eiwitten? Zij kunnen ook door het lichaam gebruikt worden als energiebron. Maar dat doet het lichaam eigenlijk als een soort noodoplossing. Als je lichaam eiwitten gaat gebruiken om aan energie te komen, dan is dat omdat er ergens een kink in de kabel zit wat betreft brandstof toevoer. Misschien eet je wel te weinig of ben je ziek. Want als je lichaam eiwitten gaat gebruiken, ben je je spieren aan het verbranden (opeten). En dat wil je niet. Gebruik eiwitten als bouwstof en niet als brandstof.

Vetten leveren ook energie. Sterker nog zij leveren het meeste energie. Is dit dan een vrijbrief om onbeperkt vet te gaan eten? Nee dat is ook niet handig. Het proces om uit vetten energie te halen duurt langer en is iets ingewikkelder dan bij koolhydraten en weet dat het lichaam vaak kiest voor de manier die het minste energie kost. Dus als je veel koolhydraten eet en de omzetting hiervan naar energie is makkelijker gebruikt jouw lichaam koolhydraten als energiebron. Dit herken je doordat je niet makkelijk een maaltijd over kan slaan. Of dat je 2 uur na het ontbijt of de lunch al weer wat wil/moet eten.

Bij het eten van vetten is wel belangrijk om te kijken welke vetten je gebruikt. Daar kom ik de volgende keer op terug. Eerst wil ik nog even stilstaan bij hoe de omzetting van koolhydraten en vetten naar energie in ons lichaam gebeurt en wat de opbrengst is.

Hoe maakt ons lichaam energie?

Ons lichaam kan op twee manieren energie aanmaken. Dat kan binnen of buiten de mitochondriën, dit zijn onze energieproducerende fabriekjes. Deze vind je in alle cellen maar het meeste in spiercellen. Dan moet je wel over voldoende spiermassa beschikken. Dus wat aan krachttraining doen kan geen kwaad. Buiten de mitochondriën kan het lichaam alleen koolhydraten gebruiken als energiebron. Dat is dus handig als je snel energie nodig hebt.

Bij de verbranding van vet of koolhydraten binnen de mitochondriën heeft het lichaam wel zuurstof nodig. Je kan geen vet gebruiken als energiebron als je aan het hijgen en puffen bent. Je hebt dan een zuurstoftekort en je lichaam schakelt dan over op de makkelijkste manier van energielevering: Koolhydraten buiten de mitochondriën! De opbrengst hiervan ligt vele malen lager dan het verbranden van koolhydraten en vet binnen de mitochondriën. Kijk maar eens naar het volgende staatje:

Koolhydraat in mitochondriën : koolhydraat buiten mitochondriën = 18 : 1

Vet in mitochondriën: koolhydraat buiten mitochondriën = 126 : 1

Vetten geven dus veel meer en veel langer energie dan koolhydraten. Dat betekent dat je minder vaak hoeft te eten en dat is bevorderlijk voor de gezondheid. In mijn volgende blog zal ik aandacht besteden aan welke soorten vet je dan het beste kan eten.

Monique Smit van SanaLifestyle is de leefstijlcoach in Leidsche Rijn, Vleuten , De Meern en Utrecht. Uitgangspunt van SanaLifestyle is dat een gezonde én afwisselende leefstijl de basis is voor een goede gezondheid van Hart, Hoofd en Lijf. Met verantwoorde voeding, voldoende beweging en ontspanning en de juiste mindset bepaal jij voor een groot deel hoe gezond jij bent!

Homepagina SanaLifestyle